Niềng răng có đau không? 5 Giai đoạn đau và cách giảm đau nhanh

Niềng răng có gây đau, nhưng mức độ đau hoàn toàn nằm trong ngưỡng chịu đựng của cơ thể, thường là cảm giác ê buốt, căng tức do áp lực của dây cung tác động lên răng, chứ không phải cảm giác đau nhói kinh khủng. Tuy nhiên, cảm giác đau này là bình thường và chỉ xuất hiện ở các giai đoạn cụ thể như đặt thun tách kẽ, gắn mắc cài và dây cung lần đầu, siết dây lần đầu hoặc sau mỗi lần siết răng để điều chỉnh, và cảm giác đau này sẽ già dần khi răng hàm đã quen với áp lực chỉnh nha. Để giảm đau trong các giai đoạn này bệnh nhân nên chăm sóc răng miệng kỹ và sử dụng thuốc giảm đau an toàn.

1. Niềng răng có đau không?

Niềng răng có gây đau nhưng mức độ đau hoàn toàn chấp nhận được và nằm trong ngưỡng chịu đau của cơ thể, chủ yếu là sự ê buốt, căng tức lan tỏa khắp hàm, không phải đau nhói dữ dội như khi bị sâu răng hay viêm tủy. Tuy nhiên cảm giác này chỉ diễn ra trong vài ngày đầu, sau đó mức độ đau sẽ giảm dần và thấy bình thường khi bạn đã quen với sự hiện diện của mắc cài và lực kéo răng.

Phần lớn các ca niềng răng có cảm giác đau là do bệnh nhân có ngưỡng đau thấp hoặc có tâm lý lo lắng quá mức trước khi niềng, có nhiều quan niệm sai lầm cho rằng niềng răng đau kinh khủng, không thể ăn uống, nói chuyện là không có cơ sở khoa học.

Bên cạnh đó, y học chỉnh nha hiện đại đã phát triển các công nghệ và kỹ thuật mới giúp giảm áp lực tác động lên răng, từ đó hạn chế tối đa cảm giác đau nhức, khó chịu mà vẫn đảm bảo hiệu quả niềng răng cho bệnh nhân.

Niềng răng đau do răng và nướu phải làm quen với mắc cài

2. Tại sao niềng răng lại gây đau?

Niềng răng gây đau vì dây cung và mắc cài tạo áp lực cơ học liên tục lên răng, xương hàm và các mô mềm xung quanh, thúc đẩy quá trình tái tạo xương tự nhiên để di chuyển răng về vị trí mong muốn, gây nên đau nhức và ê buốt khó chịu ban đầu.
Áp lực của dây cung, mắc cài và dây cung tác động lên dây chằng nha chu, thúc đẩy quá trình giải phóng các chất trung gian gây viêm và bắt đầu chu trình hấp thụ và tạo xương mới.

Cụ thể, khi bác sĩ gắn dây cung vào mắc cài, dây cung tạo ra một lực kéo đều đặn để điều chỉnh vị trí răng. Khi áp lực này được tạo ra, nó sẽ báo hiệu cho cơ thể bắt đầu quá trình tái tạo xương. Ở phía bị nén, mô mềm ra và phân hủy một bên để răng có thể di chuyển, trong khi phần mô mới hình thành ở phía đối diện để lấp đầy khoảng trống mà răng để lại khi di chuyển. Quá trình tái tạo này gây ra cảm giác đau âm ỉ, ê buốt đặc trưng của niềng răng.

Bên cạnh đó, lực kéo niềng răng còn tác động đến dây chằng nha chu gây đau khi niềng. Khi dây chằng bị chèn ép hoặc kéo căng ở các phía khác nhau của chân răng, các tế bào trong dây chằng nha nhu cảm nhận được sự thay đổi áp lực và chúng kích hoạt phản ứng viêm tự nhiên (Prostaglandins), khiến bạn có cảm giác căng cứng và nhức nhối.

3. 5 giai đoạn đau khi niềng răng

5 Giai đoạn đau nhất khi niềng răng bao gồm: giai đoạn đặt thun tách kẽ, gắn mắc cài và dây cung lần đầu. siết dây cung lần đầu, giai đoạn giữa niềng răng và hoàn thiện quá trình chỉnh nha. Mỗi giai đoạn sẽ có mức độ đau khác nhau.

3.1. Giai đoạn 1: Đặt thun tách kẽ (1-3 ngày): Đau ê ẩm khó chịu

Giai đoạn đặt thun tách kẽ gây ra cảm giác đau ê ẩm khó chịu, đau cấn. Sau  6 – 8 giờ đặt thun sẽ có cảm giác đau ê ẩm, đau nhất sau 24 – 36 giờ sau khi đặt dây thun. Khi ăn uống nếu nhai thức ăn cứng hoặc dai bạn sẽ thấy răng cấn, đau nhói nhẹ, có thể giống như khi bị viêm nướu nhẹ hoặc đau do thức ăn kẹt lâu ngày.

Các cảm giác đau hoàn toàn là bình thường trong giai đoạn này, nếu bị thấy đau dữ dội không giảm sau 3 ngày đặt thun, sưng má, sốt, chảy máu nướu nhiều cần liên hệ nha sĩ để xử lý kịp thời.

Đặt chun tách kẽ trước khi gắn mắc cài

3.2. Giai đoạn 2: Gắn mắc cài và dây cung (Tuần 1): Đau và ê buốt toàn hàm

Ở giai đoạn gắn mắc cài và dây cung lần đầu tiên gây ra đau âm ỉ, căng tức, đau nhức và ê buốt toàn bộ hàm, kéo dài trong 5 – 7 ngày, thời điểm đau nhất là sau 24 – 28 giờ đầu tiên sau khi gắn mắc cài.

Trong buổi gắn mắc cài bác sĩ dán mặt cài lên giữa răng, sau đó luồn dây cung qua các rãnh mắc cài và cố định thêm bằng dây thun. Quá trình này không đau vì chỉ tác động lên bề ngoài của răng, tuy nhiên sau khi đeo 2 – 3 giờ, dây cung bắt đầu tạo áp lực lên tất cả các răng và bạn sẽ cảm nhận cảm giác ê buốt lan rộng.

Ăn uống, nói chuyện cũng hơi khó khăn do môi va vào mắc cài gây đau và cộm. Mặt trong môi và má chưa quen với mắc cài, dẫn đến cọ sát, trầy xước vào má tạo vết loét nhỏ làm cho bạn thấy đau. Tuy nhiên, sau 3 – 4 ngày cảm giác này giảm dần và biến mất sau đó, chỉ còn ê nhẹ khi ăn thức ăn cứng, không còn thấy cộm khó chịu hay bị trầy xước, có thể ăn uống bình thường sau khi kết thúc giai đoạn này.

Gắn mắc cài và dây cung tạo lực kéo trong suốt quá trình niềng răng

3.3. Giai đoạn 3: Siết dây lần đầu (Tuần 4-6): Đau tái phát nhẹ

Siết dây lần đầu gây ra cảm giác ê buốt trở lại nhưng nhẹ hơn lần gắn mắc cài đầu tiên, kéo dài 2 – 3 ngày và không quá đau do răng và xương hàm đã quen với áp lực chỉnh nha, mô nha chu không còn phản ứng mạnh và tâm lý của bạn đã quen nên chịu đựng tốt hơn nhiều.

Nhổ răng để tạo khoảng trống giúp răng di chuyển

3.4. Giai đoạn 4: Giai đoạn giữa (Tháng 3-12): Đau định kỳ nhẹ

Giai đoạn giữa gây đau nhẹ sau mỗi lần tái khám điều chỉnh siết răng, kéo dài 1 – 2 ngày. Khi tái khám, bác sĩ điều chỉnh dây cung, thay thun và có thể sử dụng thêm thun liên hàm để kéo răng di chuyển. Cảm giác lúc này chỉ là ê buốt nhẹ, không ảnh hưởng nhiều đến ăn uống hay sinh hoạt hằng ngày.

Siết răng định kỳ theo lịch tái khám

3.5. Giai đoạn 5: Giai đoạn hoàn thiện (Tháng cuối): Đau ít nhất

Niềng răng đau ít nhất ở giai đoạn cuối cùng trước khi tháo mắc cài do răng đã gần về vị trí chuẩn và chỉ cần vi chỉnh nhẹ. Lúc này, răng của bạn đã được xếp đều đẹp, chỉ cần điều chỉnh nhỏ về độ nghiêng, xoay răng hoặc khớp cắn bằng những dây cung mảnh mềm và áp lực nhẹ. Xương hàm cũng đã ổn định, không còn phản ứng viêm như giai đoạn đầu do đó nhiều người còn cảm thấy đau nữa, chỉ hơi ê nhẹ trong vài giờ sau khi tái khám.

4. Các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ đau khi niềng răng

Mức độ đau khi niềng răng phụ thuộc vào các yếu tố độ tuổi, cơ địa cá nhân và ngưỡng chịu đau, mức độ lệch răng ban đầu, cùng với kỹ thuật và kinh nghiệm của bác sĩ chỉnh nha. Cụ thể:

• Độ tuổi (trẻ em thường ít đau hơn người lớn)

Trẻ em và thanh thiếu niên từ 8 – 16 tuổi thường cảm thấy ít đau hơn người trưởng thành do xương hàm còn đang trong giai đoạn phát triển, có độ mềm và khả năng tái tạo nhanh. Trong khi đó, người lớn có xương hàm đã hoàn thiện và cứng hơn nên quá trình di chuyển diễn ra chậm hơn và gây ra cảm giác đau nhiều hơn.

• Cơ địa cá nhân và ngưỡng đau

Một số người có ngưỡng đau thấp, cảm nhận đau và mạnh hơn với cùng mức độ kích thích. Các yếu tâm lý như lo lắng, căng thẳng, sợ hãi có thể làm tăng cảm giác đau, do cơ thể sản xuất các hormone stress làm tăng độ nhạy cảm của dây thần kinh. Ngược lại, nếu bạn có tâm lý lạc quan, hiểu rõ quy trình niềng răng thường sẽ chịu đựng tốt hơn.

• Mức độ lệch lạc răng ban đầu

Mức độ lệch lạc răng ban đầu trực tiếp ảnh hưởng đến lực tác động lên răng và mức độ đau. Răng càng lệch nhiều, mọc chen chúc hoặc khấp khểnh nghiêm trọng, bác sĩ cần sử dụng dây cung có lực căng dây mạnh hơn để di chuyển răng, dẫn đến cảm giác đau tăng. Các trường hợp cần nhổ răng trước khi niềng như răng số 4 hoặc răng khôn thường đau hơn do khoảng trống lớn, răng phải di chuyển và lực tác động mạnh.

• Kỹ thuật của bác sĩ chỉnh nha

Kỹ thuật của bác sĩ chỉnh nha quyết định đến trải nghiệm đau của bệnh nhân khi niềng răng. Bác sĩ có kinh nghiệm sẽ biết căn chỉnh lực siết vừa đủ, không quá mạnh gây đau dữ dội, cũng không quá yếu khiến răng không di chuyển. Bằng cách sử dụng  cho lực siết dây từ từ, lựa chọn dây cung phù hợp cho từng giai đoạn và thực hiện động tác khéo léo để tránh gây tổn thương mô mềm.

• Phương pháp niềng răng

Niềng răng invisalign có mức độ đau ít hơn 30 – 40% so với niềng răng truyền thống như mắc cài kim loại, mắc cài sứ, còn niềng răng mặt trong gây đau nhiều hơn ở giai đoạn đầu do cộm lưỡi. Niềng răng mắc cài kim loại có mức độ đau tương đương nhau vì cả hai đều sử dụng dây cung kim loại tạo áp lực giống nhau lên răng.

Đối với niềng răng trong suốt invisalign có mức độ đau thấp hơn đáng kể so với niềng răng mắc cài, vì invisalign sử dụng hàng loạt khay nhựa trong suốt, mỗi khay chỉ di chuyển răng một khoảng rất nhỏ khoảng 0.25 – 0.33 mm, trong khi niềng răng truyền thống sử dụng dây cung tạo áp lực mạnh và liên tục hơn.

Mức độ đau của niềng răng mặt trong cao hơn tất cả các loại niềng răng khác. Do là mắc cài và dây cung được gắn ở phía trong nên lưỡi liên tục va chạm vào mắc cài khi nói chuyện, nuốt nước bọt, gây ra các vết loét lưỡi, đau rát và khó khăn trong giao tiếp.

Lựa chọn phương pháp niềng răng phù hợp 

5. Làm sao giảm đau niềng răng nhanh?

Bạc có thể giảm đau khi niềng răng tức thì bằng các phương pháp tự nhiên không cần dùng thuốc như chường đá lạnh, súc miêng nước muối, ăn thực phẩm mềm lạnh, massage, sáp nha khoa, tránh thức ăn cứng, nghỉ ngơi đầy đủ và kết hợp sử dụng thuốc giảm đau an toàn.

• Chườm đá lạnh vùng má là phương pháp hiệu quả nhất để giảm đau tức thì, do nhiệt độ lạnh làm co mạch máu, giảm lưu lượng máu đến vùng viêm từ đó giảm sưng viêm đau. Cách làm là dùng túi đá bị khăn mỏng hoặc gói gel lạnh đặt lên má phía ngoài ở vị trí răng đang đau, giữ trong 15 – 20 phút, sau đó nghỉ 10 phút rồi chườm lại nếu cần.
• Súc miệng bằng nước muối sinh lý để làm sạch khoang miệng, giảm vi khuẩn, chống viêm nhiễm và xoa dịu các vết loét do mắc cài gây ra. Pha muối với tỷ lệ 1 muỗng cà phê muối ăn trong 250 ml nước ấm, súc miệng nhẹ nhàng 30 giây, sau đó nhổ ra, thực hiện 3 – 4 lần. ngày.
• Ưu tiên ăn thực phẩm mềm, lạnh như sữa chua, kem,… vừa giúp giảm đau vừa đảm bảo bổ sung dinh dưỡng. Vì thực phẩm lạnh có tác dụng tê tạm thời các đầu dây thần kinh, giảm cảm giác ê buốt. Còn thực phẩm mềm không gây áp lực thêm lên răng đang đau, giúp bạn ăn uống dễ dàng hơn. Bạn nên tránh tuyệt đối thức ăn cứng, dai dính trong 5 – 7 ngày đầu.
• Massage nhẹ vị trí má và nướu giúp tăng lưu thông máu, giảm căn cơ và xoa dịu đau. Dùng ngón tay sạch massage nhẹ nhàng theo chuyển động tròn ở phía má ngoài vùng răng đau, mỗi lần kéo dài 2 – 3 phút.
• Sử dụng sáp nha khoa để bảo vệ niêm mạc má khỏi bị mắc cài cọ sát gây ra viêm loét, khó chịu. Cách dùng: rửa tay sạch, lấy một miếng sáp nhỏ bằng hạt đậy, vo tròn và dán lên mắc cài đang gây cộm hoặc trầy xước má.
• Cần nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, giảm stress giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn. Việc ngủ đủ giờ giúp cơ thể sản xuất hormone tăng trưởng cần thiết cho quá trình tạo xương. Khi giảm stress thì nồng độ hormone căng thẳng cũng được giúp giảm đau đáng kể.
• Uống các thuốc giảm đau theo kê đơn của bác sĩ để giảm cảm giác đau và ê buốt. Chỉ nên sử dụng đúng liều lượng đã được bác sĩ chỉ định không được sử dụng quá liều tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.

6. Các câu hỏi thường gặp về đau khi niềng răng

6.1. Niềng răng có đau khi ăn không?

Có, niềng răng có gây đau khi ăn, đặc biệt là trong tuần đầu tiên do răng đang chịu áp lực di chuyển và rất nhạy cảm với lực nhai, cảm giác giống như răng sắp bị bật ra khi cắn mạnh. Do đó bạn chỉ nên ăn thức ăn mềm như cháo, súp, sữa chua để hạn chế nhai gây đau nhức, sau khoảng 2 – 3 tuần cảm giác đau sẽ giảm dần và có thể ăn uống như bình thường.

6.2. Niềng răng có đau khi ngủ không?

Niềng răng có đau âm khi ngủ, làm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ trong 2 – 3 đếm đầu tiên sau khi gắn mắc cài hoặc siết dây. Tuy nhiên, cảm giác này không phải đau dữ dội mà chỉ là âm ỉ khiến bạn khó ngủ hoặc bị thức giấc vài lần trong đêm. Cách xử lý hiệu quả là uống thuốc giảm đau có chứa thành phần paracetamol trước khi ngủ 30 phút.

6.3. Niềng răng lần đầu đau bao lâu?

Đa phần niềng răng lần đầu đau khoảng 5 – 7 ngày, trong đó 1 – 2 ngày đầu sẽ thấy đau nhức nhiều nhất, sau đó giảm dần và hoàn toàn không đau sau 10 – 14 ngày.

6.4. Khi nào đau niềng răng là dấu hiệu bất thường?

Đau niềng răng có dấu hiệu bất thường khi thời gian đau kéo dài quá 7 – 10 ngày, mức độ đau tăng dần thay vì giảm, bị đau nhói kèm sưng nướu và sốt, chảy máu nướu nhiều hoặc mắc cài bung, dây cung đâm vào má gây vết thương sâu. Cần liên hệ phòng khám nha khoa ngay để kịp thời xử lý trong thời gian sớm nhất.

Tóm lại, niềng răng có gây đau, nhưng mức độ đau nằm trong khoảng chịu đựng của cơ thể, chủ yếu là cảm giác đau nhức và ê buốt do dây cung tác động. Đau khi niềng răng là hoàn toàn bình thường và chỉ xuất hiện ở một số giai đoạn, đau nhất là những ngày đầu sau khi gắn mắc cài. Hiểu rõ từng giai đoạn, lựa chọn loại niềng răng phù hợp, áp dụng các phương pháp giảm đau tự nhiên và dùng thuốc đúng cách sẽ hạn chế đau khi niềng răng hiệu quả.