Mất răng hàm có sao không? Hậu quả mất răng

Mỗi răng trên cùng hàm đều đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng ăn nhai, thẩm mỹ, nâng đỡ các răng khác và cân bằng cấu trúc khuôn mặt. Mất răng đặc biệt là răng hàm gây nhiều hậu quả mất răng như giảm chức năng ăn nhai, xô lệch răng, lệch khớp cắn, tiêu xương hàm,.. làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

1. Vai trò của các răng trên cung hàm

Người trưởng thành có 32 răng chia đều cho hàm trên 16 răng và hàm dưới 16 răng, các răng ở mỗi hàm chia làm 4 nhóm chính với các vai trò:

• Nhóm răng cửa: gồm 8 răng, 4 răng hàm trên và 4 răng hàm dưới, có chức năng cắn xé thức ăn thành miếng nhỏ.
• Nhóm răng nanh: có 4 răng, 2 răng hàm trên và 2 răng hàm dưới, có vai trò kẹp và xé thức ăn.
• Nhóm răng hàm nhỏ (tiền hàm): gồm 8 răng ở mỗi hàm trên và hàm dưới 4 răng, có chức năng nhai và nghiền nát thức ăn.
• Nhóm răng hàm lớn (răng cối): có 12 răng, hàm trên 6 răng và hàm dưới 6 răng, đóng vai trò chính trong nhai và nghiền nát thức ăn.

Các răng hàm đóng vai trò chính quan trọng nhất trong việc nhai nghiền thức ăn.

Mỗi răng trên cùng hàm của người trưởng thành đều là răng vĩnh viễn và chỉ mọc một lần duy nhất, nếu bị mất sẽ không thể mọc lại được nữa.

2. Nguyên nhân gây mất răng?

2.1. Vệ sinh răng miệng kém

Khi lười vệ sinh răng miệng hoặc vệ sinh chăm sóc răng miệng không đúng cách sẽ gây ảnh hưởng tới răng miệng. Dễ gây ra các bệnh lý răng miệng như sâu răng, viêm nướu,.. dễ dẫn đến bị mất răng nếu không điều trị kịp thời.

2.2. Chưa điều trị bệnh lý răng miệng

Các bệnh lý răng miệng gây ảnh hưởng nghiêm trọng và dễ dẫn đến mất răng:

• Sâu răng: vi khuẩn từ các mảng bám hình thành sâu răng và phá hủy mô cứng của răng tạo các lỗ nhỏ. Nếu sâu răng không điều trị kịp thời sẽ gây viêm tủy răng và dễ dẫn đến các biến chứng bệnh về nướu, nhiễm trùng và làm mất răng.
• Viêm tủy: xảy ra khi sâu răng nghiêm trọng làm chết tủy răng, phá hủy toàn bộ phần thân răng, chân răng và gây mất răng.
• Viêm nha chu: kéo dài làm phá hủy cấu trúc răng, xương nâng đỡ răng, lợi, dây chằng,.. làm răng lung lay và làm mất răng.

2.3. Các tổn thương lên mô cứng của răng

Một số tổn thương làm mất mô cứng của răng và không thể phục hồi, nếu không điều trị kịp thời thì dễ bị mất răng:

• Mòn răng: do lệch khớp cắn, nghiến răng hoặc chải răng quá mạnh hoặc do tiếp xúc với các vật quá cứng.
• Mòn hóa học: do răng tiếp xúc với các chất trào ngược axit khi bị trào ngược dạ dày.
• Nứt vỡ răng do chấn thương.
• Tiêu chân răng hoặc tiêu cổ răng.

Ngoài ra răng số 8 mọc lệch cũng làm tổn thương răng bên cạnh, làm hỏng chân răng nên phải nhổ bỏ răng.

2.4. Chấn thương

Do chấn thương hoặc tai nạn trong khi hoạt động hàng ngày gây gãy, vỡ và bị mất răng ngoài ý muốn.

2.5. Mắc bệnh lý liên quan đến răng

Những người mắc bệnh như u nang xương hàm, viêm khớp cắn, ung thư khớp cắn,.. trong một số trường hợp phải nhổ răng để tránh di căng. Hoặc những bệnh nhân mắc ung thư, tim mạch, loãng xương, tiểu đường,.. Răng ở các bệnh nhân mắc các bệnh này cũng yếu hơn và dễ rụng hơn so với người bình thường.

2.6. Tuổi tác cao

Quá trình lão hóa tự nhiên làm giảm độ chắc chắn của xương hàm và mô nướu. Lúc này các răng đều bị bào mòn (men răng và góc cạnh của răng) trong thời gian dài do hoạt động ăn nhai, dẫn đến lão hóa, khiến răng không còn chắc khỏe và dễ rụng. Vì vậy việc bị mất răng ở người cao tuổi là điều không thể tránh khỏi.

2.7. Các thói quen không tốt

• Các thói quan xấu hàng ngày: Do các thói quen xấu như hút thuốc lá, nghiến răng, cắn đồ vật cứng, không vệ sinh răng miệng đúng cách… dễ gây hư hại răng và làm tăng nguy cơ bị mất răng.
• Thói quen ăn uống: Chế độ ăn thiếu canxi lâu ngày làm răng không còn chắc khỏe. Sử dụng nhiều thức ăn chứa axit và carbohydrates hoặc đường làm tổn hại men răng dễ dẫn đến mất răng.
• Không khám răng định kỳ, không cạo vôi răng,.. không phát hiện được các bệnh lý. Lâu dần trở nên nghiêm trọng và gây mất răng.

Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng mất răng

3. Hậu quả của việc mất răng

Mất răng có ảnh hưởng gì không thì câu trả lời là có, mất răng gây ra những hậu quả nghiêm trọng:

3.1. Suy giảm chức năng ăn nhai

• Mất răng khiến ăn uống khó khăn và kém hiệu quả: Khoảng trống do mất răng gây ra làm giảm diện tích tiếp xúc nhai, răng đối diện răng mất cũng không còn chức năng nhai. Lực nhai yếu đi khiến việc nghiền nát thức ăn kém hiệu quả. Thức ăn không được nghiền nát trước đi đưa xuống hệ tiêu hóa gây ảnh hưởng tới dạ dày và đường ruột.
• Khi bị mất răng dễ làm thức ăn rơi vào vị trí trống của răng mất vì vậy khiến bệnh nhân liên tục điều chỉnh ăn nhai ở các vị trí không mất răng.
• Mất răng đặc biệt là bị mất răng hàm sẽ tạo khoảng trống lớn trên khuôn hàm, từ đó làm răng xô lệch gây ảnh hưởng tới toàn bộ hệ thống ăn nhai.

3.2. Xô lệch răng, sai lệch khớp cắn

Các răng trên cung hàm tạo thành một thể thống nhất nâng đỡ nhau trên cung hàm và phân bổ đều lực nhai. Khi một răng mất đi, các răng bên cạnh bị mất đi điểm tựa và sẽ có xu hướng dịch chuyển hoặc nghiêng về phía răng mất, lâu dần tạo các khoảng trống cho các răng khác xô lệch. Dẫn đến tình trạng răng xô lệch, chen chúc, gây sai lệch khớp cắn.

Bên cạnh đó, ở hàm đối diện răng đối khớp với răng mất không được nâng đỡ cũng có xu hướng trồi lên hoặc tụt xuống để tìm điểm tiếp xúc. Điều này tạo ra sự xô lệch toàn bộ khớp cắn, hỏng khớp cắn tự nhiên. Việc này gây đau nhức khi ăn nhai và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng ăn nhai lâu dài.

Đặc biệt khi bị mất răng hàm thì khả năng bị lệch khớp cắn nặng hơn và có thể dẫn đến liệt cơ hàm và lệch mặt.

3.3. Tiêu xương hàm, lão hóa sớm

Tiêu xương hàm quanh ổ răng là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất sau khi bị mất răng. Xương ở vị trí răng mất sẽ bị tiêu biến nhanh chóng do không còn lực ăn nhai từ vị trí bị mất răng tác động. Tiêu xương gây ảnh hưởng tới ăn nhai (lực nhai giảm), thẩm mỹ và đến khả năng phục hình răng giả sau này.

Khi xương hàm bị tiêu, 2 bên má sẽ bị hóp vào, cằm ngắn lại, da nhăn nheo, xuất hiện nhiều nếp nhăn quanh vùng miệng, khiến khuôn mặt trông già hơn so với tuổi thật. Có thể dễ dàng nhận thấy ở những người bị mất răng hàm thường sẽ bị hô do 2 bên má hóp lại. Với những người bị mất răng toàn hàm, tình trạng tiêu xương hàm sẽ biểu hiện rõ rệt hơn, khuôn mặt sẽ nhanh chóng bị lão hóa và biến dạng.

Tiêu xương hàm còn làm giảm khả năng nâng đỡ răng khiến răng trở lên lỏng lẻo hơn.

3.4. Gây rối loạn khớp thái dương hàm, đau đầu

Khi bị mất răng, đặc biệt là các răng hàm, lực nhai không còn được phân bố đều trên cả 2 bên hàm. Dẫn đến áp lực không đồng đều lên khớp thái dương hàm. Sự mất cân bằng này lâu dài sẽ gây rối loạn khớp thái dương hàm, gây đau đầu, đau vai gáy, đau tai, ù tai.

3.5. Nguy cơ mắc nhiều bệnh lý răng miệng

Khoảng trống răng bị mất hoặc các khoảng trống được tạo ra do quá trình xô lệch răng tạo môi trường cho vi khuẩn phát triển. Dẫn đến các bệnh lý như sâu răng, viêm nướu, viêm nha chu,.. cho răng miệng, đặc biệt là các răng còn lại trên cung hàm.

3.6. Ảnh hưởng đến phát âm và giao tiếp

Khoảng trống do mất răng tạo ra khiến bạn nói chuyện bị thoát hơi nhiều. Đặc biệt khi bị mất răng cửa, thì sự hỗ trợ và tương tác giữa răng, môi và lưỡi bị giảm hoặc mất đi. Từ đó gây khó khăn trong việc phát âm chuẩn xác, đặc biệt là các âm gió. Âm thanh phát ra không được rõ ràng hoặc bị biến dạng, giọng nói có thể bị ngọng nghịu.

3.7. Ảnh hưởng xấu đến thẩm mỹ

Khi bị mất răng, nhất là răng ở vùng dễ thấy như răng cửa hay răng nanh, sẽ khiến nụ cười trở nên kém duyên, ảnh hưởng đến sự tự tin trong giao tiếp. Kể cả khi bị mất răng hàm thì cũng xảy ra tình trạng răng xô lệch gây ảnh hưởng tới thẩm mỹ cả hàm.

Trong một số trường hợp, mất răng còn gây ra sự thay đổi cấu trúc khuôn mặt, ảnh hưởng đến hình dáng khuôn miệng, khiến cho việc cười nói không còn tự nhiên. Khi tiêu xương hàm thì cấu trúc mặt bị thay đổi lão hóa sớm rõ hơn, má hóp, da chảy xệ và vùng quanh mắt nhiều nếp nhăn.

3.8. Ảnh hưởng sức khỏe tổng thể

Mất răng làm quá trình ăn nhai khó khăn, thức ăn không được nghiền nát trước khi đưa xuống hệ tiêu hóa, lâu dần dễ gây tình trạng đau dạ dày. Đối với người trung niên hoặc cao tuổi việc bị mất răng gây ra tình trạng chán ăn, mệt mỏi, suy nhược gây ảnh hưởng tới sức khỏe.

3.9. Ảnh hưởng tâm lý

5. Các giải pháp khắc phục tình trạng mất răng

Để khắc phục tình trạng mất răng thì trồng răng giả mới là giải pháp tốt nhất. Hiện nay có 3 kỹ thuật trồng răng giả gồm: trồng răng implant, làm cầu răng sứ và hàm giả tháo lắp. Cụ thể:

5.1. Cấy ghép răng implant

Trồng răng Implant được xem là phương án phục hình răng mất cho 1 răng, nhiều răng hoặc toàn bộ răng trên cung hàm tối ưu và hiệu quả nhất hiện nay. Trụ Implant được cấy ghép trực tiếp vào xương hàm tại vị trí răng mất để thay thế cho chân răng thật đã mất. Sau đó phục hình răng sứ lên trên để tạo thành 1 chiếc răng giả hoàn chỉnh với đầy đủ chức năng, thẩm mỹ và màu sắc giống như răng thật.

Đối với những trường hợp mất răng toàn hàm thì bác sĩ khuyến khích sử dụng 2 phương pháp cấy ghép implant All-on-4 hoặc All-on-6.

Trồng răng implant là phương pháp trồng răng giả duy nhất giúp ngăn chặn tình trạng tiêu xương diễn ra sau khi bị mất răng. Điều mà hàm giả tháo lắp hay cầu răng sứ vẫn chưa khắc phục được.

Phương pháp trồng răng implant

Ưu điểm: 

• Chức năng ăn nhai và thẩm mỹ tương tự như răng thật.
• Răng được trồng lại với đầy đủ cả chân và thân răng, giúp ngăn ngừa biến chứng tiêu xương hàm.
• Vệ sinh dễ dàng như răng thật, giúp tiết kiệm thời gian và công sức.
• Răng implant tồn tại độc lập, không gây ảnh hưởng tới các răng liền kề như phương pháp cầu răng sứ.
• Răng Implant có tuổi thọ lâu dài, có thể sử dụng đến trọn đời nếu chăm sóc răng miệng tốt.
• Áp dụng được cho mọi trường hợp mất răng từ mất 1 răng, mất nhiều răng hay mất răng toàn bộ hàm.

Nhược điểm:

• Chi phí trồng răng implant khá cao và thời gian điều trị lâu.
• Bệnh nhân phải đảm bảo đủ điều kiện về sức khỏe theo chỉ định của bác sĩ.

5.2. Cầu răng sứ

Làm cầu răng sứ là kỹ thuật phục hình sử dụng ít nhất 3 răng sứ gắn chặt vào hai răng thật kế cận vị trí răng đã mất. Răng thật có vai trò làm trụ nâng đỡ cho một cầu răng sứ giả được gắn cố định bên trên. 2 răng thật bên cạnh này sẽ được mài nhỏ để tạo trụ cầu vững chắc, giúp khôi phục lại chức năng ăn nhai và thẩm mỹ.

Phương pháp cầu răng sứ

Ưu điểm:

• Cải thiện thẩm mỹ và khả năng ăn nhai tương đối.
• Thời gian thực hiện ngắn, chỉ mất khoảng 2-3 buổi hẹn (trong vòng 3-7 ngày).
• Chi phí thấp hơn phương án trồng răng implant.

Nhược điểm:

• Chỉ áp dụng cho trường hợp mất 1-3 răng liền kề và răng kế cận phải đủ chắc khỏe.
• Gây tổn thương cho 2 răng trụ bị mài cùi để bắc cầu sứ.
• Vì cầu răng sứ không khôi phục chân răng đã mất nên tình trạng tiêu xương hàm ở vị trí mất răng vẫn diễn ra.
• Khó vệ sinh vì thức ăn dễ bị mắc kẹt ở khe hở giữa cầu răng và nướu.
• Tuổi thọ trung bình chỉ từ 7-10 năm, nếu răng trụ bị yếu hoặc hư hại, cầu răng sẽ dễ bị hỏng.

5.3. Làm răng giả tháo lắp

Răng giả tháo lắp là phương án phục hình truyền thống ra đời đã lâu, có giá thành rẻ và quá trình thực hiện nhanh chóng. Phương pháp này sử dụng khi mất 1 răng, nhiều răng hoặc toàn bộ răng và thường áp dụng cho người cao tuổi hoặc người có xương hàm yếu không thể cấy ghép implant. Răng giả tháo lắp có cấu tạo gồm 2 phần là mô nướu và răng giả, có thêm phần móc nối để móc vào răng thật nhằm cố định hàm giả. Tùy vào đối tượng mà có thể sử dụng hàm giả bán phần hoặc hàm giả toàn phần.

Làm răng giả tháo lắp

Ưu điểm: 

• Chi phí thấp, phù hợp với nhiều đối tượng.
• Thời gian thực hiện nhanh chóng, thường chỉ mất vài ngày.
• Thường được áp dụng cho trường hợp bị mất nhiều răng hoặc mất răng toàn hàm.

Nhược điểm: 

• Khả năng ăn nhai chỉ đạt 30-40% so với răng thật, không nhai được thức ăn cứng.
• Thẩm mỹ kém, dễ rơi rớt hoặc dịch chuyển khi ăn uống, nói chuyện.
• Bất tiện khi phải tháo ra vệ sinh hàng ngày.
• Dễ bị mắc kẹt thức ăn, gây hôi miệng và các bệnh lý về răng khác.
• Tình trạng tiêu xương hàm diễn ra nhanh, gây lão hóa khuôn mặt.
• Gây teo nướu, đau nướu sau một thời gian sử dụng
• Tuổi thọ ngắn, thời gian sử dụng được chỉ khoảng 3-5 năm.

6. Biện pháp phòng ngừa mất răng

Để ngăn tình trạng mất răng bạn nên:

• Vệ sinh răng miệng 2 lần/ngày bằng kem đánh răng có chứa florua trước khi ngủ và sau khi thức dậy.
• Kết hợp dùng chỉ nha khoa nhằm làm sạch mảng bám thức ăn ở các kẽ răng.
• Trong các hoạt động thể thao có nguy cơ chấn thương răng nên đeo dụng cụ bảo vệ miệng và mũ bảo hiểm có mặt nạ.
• Không hút thuốc lá, nghiến răng,..
• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết để duy trì men răng.
• Thăm khám tại nha khoa định kỳ 6 tháng lần để kiểm tra răng miệng, cạo vôi răng,..
• Khi phát hiện bị sâu răng, viêm nướu,.. cần đến nha khoa điều trị ngay lập tức tránh tình trạng viêm nhiễm nặng gây mất răng.

7. Câu hỏi thường gặp về mất răng

7.1. Mất răng hàm có sao không?

Mất răng hàm làm tạo khoảng trống lớn trên khuôn hàm, làm các răng bên cạnh bị xô lệch, đổ nghiêng về hướng răng mất gây ảnh hưởng toàn bộ hệ thống ăn nhai. Khi ăn, thức ăn dễ rơi vào khoảng trống răng mất tạo điều kiện vi khuẩn phát triển nên tăng nguy cơ mắc bệnh lý răng miệng.

7.2. Mất 1 răng hàm có sao không?

Mất 1 răng hàm thôi cũng làm giảm đáng kể lực nhai và nghiền nát thức ăn của toàn bộ hàm răng. Tại vị trí mất răng, bệnh nhân sẽ cảm thấy ăn nhai khó khăn và không còn hiệu quả. Khi hiệu quả ăn nhai giảm do mất 1 chiếc răng hàm thì thức ăn không được nghiền nhỏ trước khi nuốt, lâu ngày gây đau dạ dày.

7.3. Mất răng hàm trên có sao không?

Răng hàm trên đóng vai trò chính trong nhai và nghiền nát thức ăn. Bị mất răng hàm trên sẽ làm giảm hiệu quả ăn uống rõ rệt. Ở hàm trên, tình trạng tiêu xương sau khi bị mất răng dẫn đến việc xoang hàm bị hạ thấp, gây khó khăn cho phục hình răng sau này. Ngoài ra còn ảnh hưởng cấu trúc gương mặt và thẩm mỹ.

7.4. Tác hại của mất răng lâu năm là gì?

Tác hại của mất răng lâu năm chính là giảm mạnh hiệu suất ăn nhai, ảnh hưởng quá trình ăn uống, gây đau khi ăn, ảnh hưởng đến dạ dày và hệ tiêu hóa. Đặc biệt tiêu xương hàm là tác hại nghiêm trọng nhất của mất răng. Làm thay lệch khớp cắn nghiêm trọng, lệch hàm, thay đổi toàn bộ cấu trúc khuôn mặt và lão hóa sớm.

7.5. Mất 2 răng hàm có sao không?

Mất 2 răng hàm làm ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai chính của cả hàm. Vì 2 răng hàm có vai trò chính trong việc nhai và nghiền nát thức ăn. Khi mất cả 2 răng hàm liền kề thì lực nhai giảm đi nhiều, ăn nhai khó khăn, ảnh hưởng dạ dày và đường ruột. Và còn ảnh hưởng sự cân đối khuôn mặt và phát âm.

7.6. Mất răng có ảnh hưởng gì không?

Mất răng làm giảm hiệu quả ăn nhai, gây khó khăn ăn uống, đau khi ăn, ảnh hưởng các răng khác, lệch khớp cắn, tiêu xương hàm, lão hóa sớm, nguy cơ mắc các bệnh lý về răng, gây đau dạ dày ảnh hưởng sức khỏe tổng thể và khiến người bệnh tự ti nhất là khi mất răng cửa.

Khi bị mất răng gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng, không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Với sự phát triển của kỹ thuật nha khoa tiên tiến hiện nay, việc phục hình răng mất đã trở nên đơn giản và hiệu quả hơn bao giờ hết. Hãy tham khảo ý kiến nha sĩ để tìm ra phương án phục hình răng phù hợp, giúp bạn nhanh chóng lấy lại hàm răng chắc khỏe và nụ cười tự tin.