Chun Niềng Răng Là Gì? Cách Đeo Chun Liên Hàm

Chun niềng răng là một loại thun bằng cao su y tế có độ đàn hồi cao, gắn vào mắc cài để tạo thêm lực kéo giúp đóng khoảng trống giữa các răng, di chuyển răng về đúng vị trí trên cung hàm. Không phải trường hợp nào cũng cần đeo chun nhưng với các ca hô, móm, lệch khớp cắn hay răng khấp khểnh phức tạp, bác sĩ thường chỉ định sử dụng để rút ngắn thời gian niềng và tăng hiệu quả chỉnh nha.

1. Thun niềng răng là gì?

Thun niềng răng (dây thun chỉnh nha hay thun liên hàm) là loại thun bằng cao su y tế có độ đàn hồi cao, gắn trên mắc cài và móc từ răng hàm này sang hàm đối diện, để tạo áp lực nhẹ và liên tục cho răng, giúp răng di chuyển về đúng vị trí mong muốn.

Vì cấu tạo răng của mỗi người khác nhau nên thời gian và giai đoạn đeo thun cũng khác nhau, có trường hợp sẽ phải đeo ngay khi bắt đầu niềng răng, trường hợp phải sau 4 – 5 tháng mới bắt đầu đeo chun.

Ngoài ra, việc sử dụng dây thun chỉnh nha không bắt buộc đối với tất cả các trường hợp niềng răng, tùy vào tình trạng răng của bệnh nhân như răng khểnh, mọc lệch khớp cắn phức tạp mà bác sĩ sẽ chỉ định có nên gắn thun niềng răng hay không.

Thực tế chun niềng răng có nhiều loại, tùy vào từng trường hợp và thời điểm niềng mà bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân đeo những loại chun khác nhau.

2. Dây thun niềng răng có tác dụng gì?

Trong quá trình niềng răng, bác sĩ sử dụng hệ thống mắc cài và dây cung để tạo ra lực điều chỉnh cho răng. Dây thun niềng răng được bổ sung trong hệ thống khí cụ này tác dụng chính là tạo thêm lực kéo liên tục nhằm nâng cao hiệu quả chỉnh nha, giúp di chuyển răng về đúng vị trí mong muốn.

Không chỉ giúp căn chỉnh vị trí của từng răng mà dây thun còn hỗ trợ trong việc điều chỉnh khớp cắn, căn chỉnh răng hàm trên và hàm dưới vào vị trí phù hợp với khớp cắn giúp cải thiện khả năng ăn nhai và ngăn ngừa bệnh lý về tiêu hóa. Trường hợp răng khểnh, răng mọc chệch thun niềng răng có thể được sử dụng để điều chỉnh và khắc phục tình trạng này.

Dây thun chỉnh nha được làm từ cao su y tế an toàn với khoang miệng. Khi đeo liên tục mỗi ngày theo hướng dẫn của bác sĩ, thun sẽ tạo ra lực kéo nhẹ nhàng, ổn định và liên tục mà không gây hại cho răng hay nướu, hỗ trợ thúc đẩy nhanh thời gian niềng răng.

3. Các loại chun trong niềng răng

Dây chun niềng răng được chia thành 4 loại chính: chun tách kẽ, chun liên hàm, chun chuỗi và chun đơn. Mỗi loại có chức năng riêng để hỗ trợ răng di chuyển về đúng vị trí và điều chỉnh khớp cắn hiệu quả.

• Chun tách kẽ

Chun tách kẽ là loại thun hình tròn nhỏ, có đường kính khoảng 1cm, được đặt vào giữa hai răng để tạo khoảng trống. Nhờ khoảng trống này mà bác sĩ có thể dễ dàng đặt khâu (band) niềng răng vào đúng vị trí. Khi band đã được cố định thì dây cung sẽ chắc chắn hơn, từ đó điều chỉnh răng mọc lệch về đúng hướng.

• Chun liên hàm

Chun liên hàm có đường kính lớn hơn thun tách kẽ và được móc từ hàm trên xuống hàm dưới. Chức năng chính của thun liên hàm là tạo lực kéo để điều chỉnh khớp cắn, đưa răng chìa ra phía trước hoặc răng mọc lệch về đúng vị trí. Đây cũng là loại chun được dùng nhiều nhất khi cần khắc phục tình trạng hô, móm hoặc khớp cắn hở.

• Chun chuỗi

Chun chuỗi là một dải cao su gồm nhiều vòng tròn nối liền, gắn trực tiếp lên mắc cài. Khi lực đàn hồi tác động lên từng răng, các răng sẽ từ từ dịch chuyển đều và khít hơn. Thun này thường được sử dụng cho các trường hợp răng thưa hoặc cần điều chỉnh khoảng cách giữa các răng.

• Chun đơn 

Chun đơn (hay thun buộc tại chỗ) là chun được làm bằng cao su với vòng đơn giúp cố định vào từng mắc cài. Chun đơn thường được sử dụng ở phương pháp niềng răng mắc cài tiêu chuẩn để cố định mắc cài và dây cung, tránh bị bong, tuột mắc cài.

4. Cách đeo dây thun liên hàm tại nhà chuẩn nha khoa

Dưới đây là các bước chi tiết cách thay dây chun liên hàm mà bạn có thể tự thay tại nhà:

• Bước 1: Xác định vị trí gắn thun

Xác định chính xác các mắc cài hoặc vị trí răng cần móc thun để đảm bảo lực kéo đúng và hiệu quả.

• Bước 2: Kéo thun

Nhẹ nhàng kéo căng dây thun bằng tay hoặc dụng cụ hỗ trợ, tạo độ đàn hồi vừa đủ.

• Bước 3: Gắn một đầu thun

Móc dây thun vào mắc cài hoặc đặt vào vị trí răng đã được chỉ định.

• Bước 4: Gắn đầu còn lại

Lặp lại thao tác kéo căng và móc đầu dây còn lại vào mắc cài đối diện hoặc vị trí tương ứng.

• Bước 5: Kiểm tra lực kéo và vị trí

Quan sát trong gương để đảm bảo dây thun không bị xoắn, lệch hay lỏng lẻo, lực kéo đều và đúng hướng.

Lưu ý trong quá trình niềng răng bạn cần phải thay thun từ 2 – 3 lần/ngày và đeo tối thiểu 12 giờ/ngày để đem lại hiệu quả tốt đa.

5. Đeo thun niềng răng trong bao lâu ?

Thời gian đeo thun tối thiểu là 12 giờ/ ngày, lý tưởng nhất là khoảng 20 giờ mỗi ngày bao gồm cả khi ngủ để lực kéo luôn ổn định và nên thay 2 – 3 lần mỗi ngày.

Tuy nhiên thời gian cụ thể có thể thay đổi tùy theo tình trạng răng miệng của từng người. Với những ca răng hô, móm hoặc lệch khớp cắn nghiêm trọng bác sĩ có thể chỉ định đeo thun liên hàm trong suốt quá trình niềng để đảm bảo răng di chuyển đúng hướng và đạt hiệu quả tốt nhất..

Ngoài ra bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn khi nào có thể tháo thun tạm thời, ví dụ trong lúc ăn uống hoặc vệ sinh răng miệng. Tuân thủ đúng thời gian đeo thun sẽ giúp răng dịch chuyển đều, hạn chế sai lệch và rút ngắn thời gian chỉnh nha.

6. Những điều nên và không nên làm khi đeo dây chun niềng răng

6.1 Điều nên làm khi đeo dây thun

Để đeo dây thun niềng răng một cách thoải mái và đạt hiệu quả tối đa trong quá trình chỉnh nha, bạn cần thực hiện các bước sau:

• Tháo thun khi ăn uống hoặc đánh răng để tránh vướng víu.
• Thay thun đều đặn 2–3 lần mỗi ngày để đảm bảo lực kéo ổn định và duy trì độ đàn hồi.
• Luôn mang theo thun dự phòng để thay khi cần để quá trình niềng diễn ra liên tục và hiệu quả.
• Rửa tay sạch trước khi tháo hoặc gắn thun để tránh vi khuẩn xâm nhập vào khoang miệng.
• Giữ dây thun trong hộp sạch, khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp hoặc nhiệt độ cao để bảo vệ chất lượng.
• Nếu cảm thấy đau hoặc khó chịu bất thường, hãy liên hệ ngay với bác sĩ nha khoa để được kiểm tra và điều chỉnh.
• Vệ sinh răng miệng cẩn thận, tránh mảng bám bám vào thun gây vàng hoặc mùi hôi.
• Cần tuân thủ đúng lịch hẹn của bác sĩ nha khoa để kiểm tra và điều chỉnh dây thun niềng răng đảm bảo duy trì đúng áp lực cần thiết.

6.2 Điều không nên làm khi đeo dây thun

Để đảm bảo quá trình chỉnh nha hiệu quả và tránh gặp phải vấn đề khi sử dụng dây thun niềng răng, bạn nên tránh thực hiện các hành động sau:

• Không dùng hai hoặc nhiều thun cùng lúc vì lực quá lớn có thể gây tổn thương chân răng và nướu.
• Tránh kéo dây thun quá mạnh khi đeo, vì có thể làm hỏng dây, mắc cài hoặc gây đau, tổn thương răng và nướu.
• Tránh há miệng quá rộng hoặc cử động mạnh khi đeo dây thun, đặc biệt lúc mới đeo hoặc khi ăn uống, để tránh dây bật ra hoặc đứt. Nếu cảm thấy khó chịu, có thể tháo dây thun trong bữa ăn và gắn lại sau.
• Không sử dụng thun đã qua sử dụng hoặc bị mài mòn, bị đổi màu vì chúng có thể mất độ đàn hồi và tích tụ vi khuẩn, làm giảm hiệu quả chỉnh nha.
• Không tự điều chỉnh vị trí hoặc thay loại thun khác mà không có chỉ định của bác sĩ vì có thể làm sai lệch lực kéo.
• Tránh ăn thực phẩm quá cứng hoặc dính khi đang đeo thun để giảm nguy cơ đứt hoặc tuột thun.

7. Câu hỏi thường gặp

7.1 Đeo dây thun niềng răng có đau không?

Người bệnh có thể cảm thấy hơi đau và khó chịu nhẹ trong vài ngày đầu do răng chưa làm quen với lực kéo dây chun tác động lên. Tuy nhiên, tình trạng này không kéo dài quá lâu và sẽ giảm dần.

7.2 Tự thay chun niềng răng có được không?

Tự thay chun niềng răng có thể thực hiện tại nhà đối với thun liên hàm vì loại thun này dễ tháo, dễ gắn lại và lực kéo không yêu cầu thao tác phức tạp. Tuy nhiên không thể tự ý thay chun trong trường hợp sử dụng thun buộc tại chỗ vì thun này gắn trực tiếp lên mắc cài hoặc kéo răng theo trình tự nhất định. Nếu thao tác sai có thể làm răng di chuyển lệch làm ảnh hưởng đến hiệu quả chỉnh nha hoặc gây đau, tổn thương nướu.

Dây thun niềng răng là một khí cụ hỗ trợ trong quá trình niềng răng, giúp nâng cao hiệu quả chỉnh nha. Để đạt kết quả tốt, ngoài việc tuân thủ đúng hướng dẫn đeo thun, bạn nên lựa chọn nha khoa uy tín với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm. Nhờ đó, quá trình niềng răng sẽ diễn ra nhẹ nhàng, thoải mái và răng nhanh chóng về đúng vị trí.