Tại Sao Niềng Răng Bị Tụt Lợi? Cách Khắc Phục Hiệu Quả

Tụt lợi là một trong những vấn đề thường gặp trong quá trình niềng răng, xảy ra khi vệ sinh răng miệng không tốt, bị các bệnh răng miệng, lực siết niềng không phù hợp hoặc chế độ ăn uống thiếu hợp lý. Nếu không được xử lý kịp thời, tụt lợi có thể gây ê buốt, viêm nướu và ảnh hưởng thẩm mỹ nụ cười. Tuy nhiên, tình trạng này hoàn toàn có thể khắc phục bằng cách điều chỉnh lực niềng hoặc can thiệp phẫu thuật.

1. Niềng răng có bị tụt lợi không?

Tụt lợi khi niềng răng là hiện tượng nướu răng dịch chuyển dần về phía chân răng hoặc bị co rút. Ban đầu, tụt lợi sẽ khiến thân răng lộ ra nhiều hơn bình thường, nếu không kịp thời phát hiện và điều trị có thể gây lộ bề mặt chân răng. Tụt lợi không chỉ ảnh hưởng thẩm mỹ mà còn làm tăng nguy cơ nhạy cảm răng, viêm nướu và mất răng vĩnh viễn. Đây là tác hại niềng răng mà nhiều bệnh nhân đã gặp phải.

Trong thời gian đầu, tình trạng tụt lợi khi niềng răng sẽ khó nhận biết do không có biểu hiện rõ rệt. Chỉ khi các triệu chứng dần trở nên nghiêm trọng mới được phát hiện. Một số dấu hiệu cho thấy bệnh nhân bị tụt lợi khi niềng răng đó là:

• Chảy máu chân răng khi vệ sinh răng miệng bằng bàn chải hoặc chỉ nha khoa.
• Lợi tụt sâu về phía chân răng, khiến phần chân răng lộ ra nhiều hơn và dễ dàng quan sát bằng mắt thường.
• Lợi có biểu hiện sưng hoặc chuyển sang màu đỏ đậm.
• Hôi miệng, hơi thở có mùi khó chịu, nhất là khi mới ngủ dậy.
• Khi tụt lợi, răng không còn chỗ bám nên sẽ trở nên yếu hơn, thậm chí là lung lay.
• Cảm giác ê buốt, đau nhức kéo dài, đặc biệt khi ăn uống.

Nhận biết sớm những dấu hiệu tụt lợi khi niềng răng sẽ giúp bạn kịp thời điều chỉnh chế độ chăm sóc hoặc tìm sự hỗ trợ từ bác sĩ nha khoa.

2. Nguyên nhân gây tụt lợi khi niềng răng

Nguyên nhân dẫn đến tụt lợi khi niềng răng thường xuất phát từ cả yếu tố kỹ thuật niềng và chăm sóc răng miệng hằng ngày. Xác định rõ nguyên nhân gốc rễ có thể giúp bác sĩ điều trị dứt điểm vấn đề và hạn chế tái diễn trong tương lai.

Mảng bám cao răng

Nếu mảng bám tích tụ trên răng không được làm sạch kỹ lưỡng sẽ vôi hóa thành cao răng, gây viêm nướu và làm nướu suy yếu. Khi lợi yếu, lực kéo từ niềng răng sẽ dễ khiến nướu co rút, làm lộ chân răng và gây tụt lợi.

Mắc các bệnh lý răng miệng

Các bệnh lý như viêm nướu, viêm nha chu hoặc răng sâu đều làm nướu yếu đi. Nếu các vấn đề này không được giải quyết dứt điểm trước khi tiến hành niềng răng, lực tác động từ khí cụ niềng sẽ tạo thêm áp lực lên những vùng nướu đã bị tổn thương, dẫn tới tụt lợi nhanh hơn.

Đánh răng sai cách

Chải răng quá mạnh ở phần chân răng hoặc dùng bàn chải có đầu lông quá cứng và to trong thời gian dài sẽ gây tổn thương vật lý cho mô nướu và mòn cổ răng, từ đó khiến nướu co lại dẫn đến tụt lợi. Những bệnh nhân niềng răng cần học cách chải răng đúng kỹ thuật, chú trọng làm sạch xung quanh mắc cài và khe kẽ răng để tránh tác động xấu đến nướu và men răng.

Lực kéo chỉnh răng không phù hợp

Lực kéo từ khí cụ niềng răng cần được tính toán chính xác dựa trên cấu trúc răng và xương hàm của từng bệnh nhân. Nếu lực kéo chỉnh quá mạnh hoặc mắc cài đặt sai vị trí, sẽ tạo áp lực lên nướu cùng chân răng. Nướu bị kéo căng quá mức sẽ co rút theo thời gian gây tụt nướu khi niềng răng. Ngược lại, lực quá yếu cũng có thể khiến răng di chuyển không đồng đều, gây ảnh hưởng xấu đến mô nướu.

Chế độ ăn uống không khoa học

Một chế độ ăn uống không khoa học là chế độ đi ngược lại những dặn dò của bác sĩ. Nếu bệnh nhân cố tình ăn đồ cứng, dai một cách thường xuyên thì dễ gặp các sự cố như bung, gãy mắc cài và nguy hiểm nhất là răng bị lung lay, tụt lợi.

Thói quen xấu

Các thói quen như nghiến răng, dùng răng cắn vật cứng, hút thuốc lá hoặc không tuân thủ hướng dẫn chăm sóc răng khi niềng đều làm tăng nguy cơ tụt lợi khi niềng. Hút thuốc lá còn làm giảm lưu lượng máu tới nướu, làm mô nướu kém tái tạo, dễ bị tổn thương hơn khi chịu lực niềng.

3. Hậu quả khi niềng răng bị tụt lợi

Niềng răng bị tụt lợi là nỗi lo lắng của tất cả bệnh nhân khi chỉnh nha. Bởi nó ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm lý và tiềm ẩn nhiều biến chứng khác. Cụ thể:

Răng trở nên nhạy cảm hơn

Khi lợi bị tụt, phần chân răng vốn bình thường được bảo vệ bởi nướu sẽ bị lộ ra ngoài. Chân răng không có men bảo vệ nên rất nhạy cảm với các kích thích từ nhiệt độ, thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh, thậm chí cả những thực phẩm chua hoặc ngọt. Điều này khiến bệnh nhân dễ bị ê buốt, khó chịu khi ăn uống và có thể gây ra cảm giác đau nhức kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hằng ngày.

Dễ mắc bệnh răng miệng

Nướu bị tụt tạo ra khe hở giữa răng và lợi. Đây là môi trường lý tưởng để mảng bám và vi khuẩn tích tụ. Nếu không được vệ sinh kỹ càng, tình trạng này sẽ làm tăng nguy cơ viêm nướu, viêm nha chu, sâu răng và hôi miệng.

Ảnh hưởng thẩm mỹ nụ cười

Tụt lợi làm lộ phần chân răng, khiến răng trông dài hơn, mất cân đối và không còn hài hòa với nướu. Khi cười, phần nướu không đều sẽ lộ rõ, ảnh hưởng trực tiếp đến thẩm mỹ nụ cười. Ngoài ra, màu sắc của chân răng lộ ra có thể tối hơn so với thân răng, khiến nụ cười trông kém tự nhiên, mất tự tin khi giao tiếp.

Răng lung lay hoặc mất răng vĩnh viễn

Phần chân răng bị lộ ra ngoài quá lâu do tụt nướu, lớp mô liên kết bao bọc ngoài chân răng sẽ tiêu biến làm giảm nối liên kết với dây chằng nha chu. Điều này khiến chân răng không còn được cố định vững chắc, răng dễ bị lung lay, di chuyển sai vị trí, thậm chí có thể dẫn đến mất răng vĩnh viễn nếu không được can thiệp kịp thời.

4. Cách khắc phục khi niềng răng bị tụt lợi

Để khắc phục biến chứng niềng răng tụt lợi, bệnh nhân cần đến thăm khám với bác sĩ nhằm xác định mức độ và nguyên nhân. Dựa trên kết quả khám, bác sĩ sẽ chỉ định hướng khắc phục cụ thể:

4.1 Trường hợp tụt lợi nhẹ khi niềng răng

Khi lợi chỉ tụt một phần nhỏ và chưa ảnh hưởng nhiều đến chân răng, bác sĩ thường kiểm tra và điều chỉnh lực siết niềng. Lực tác động phải được tính toán sao cho vừa đủ và cân bằng lên toàn bộ hàm răng.

Ngoài ra, kỹ thuật vạt đẩy cũng thường được áp dụng trong điều trị tụt lợi nhẹ khi niềng. Bác sẽ tiến hành rạch một đường nhỏ trên lợi rồi tiến hành bóc tách mô mềm khỏi xương hàm. Phần lợi bị tổn thương cùng cao răng tồn đọng sẽ được xử lý. Sau đó mô mềm sẽ được dùng để che phủ phần chân răng bị lộ ra khi tụt lợi.

Ngoài thực hiện các thủ thuật trên, bệnh nhân cũng sẽ được hướng dẫn lại cách chăm sóc răng niềng, kết hợp chăm sóc nướu đúng cách và bổ sung các sản phẩm bảo vệ nướu như gel nướu hoặc nước súc miệng chuyên dụng. Việc theo dõi định kỳ sẽ giúp lợi phục hồi dần và hạn chế tình trạng tụt thêm.

4.2 Trường hợp tụt lợi nghiêm trọng khi niềng

Với những ca tụt lợi nghiêm trọng hơn như làm lộ phần lớn chân răng, đi kèm viêm nướu hoặc răng lung lay, bác sĩ có thể cân nhắc phẫu thuật ghép nướu hoặc các phương pháp chuyên sâu để tái tạo mô nướu.

Về phẫu thuật ghép nướu, bác sĩ tiến hành lấy mô khỏe mạnh để tiến hành ghép vào phần nướu bị tụt để tăng độ che phủ chân răng và tái tạo hình dạng nướu ban đầu. Mô mềm được ghép có thể lấy trực tiếp từ vòm miệng của bệnh nhân. Phẫu thuật này sẽ lành sau khoảng 5 – 6 tuần.

Sau khi điều trị ghép nướu, cần kết hợp điều chỉnh lực niềng, chăm sóc răng miệng nghiêm ngặt và kiểm soát viêm để quá trình phục hồi diễn ra hiệu quả.

5. Biện pháp ngăn chặn nguy cơ tụt lợi khi niềng răng

Để ngăn chặn tình trạng niềng răng bị tụt lợi, bệnh nhân cần lưu ý tới những vấn đề sau:

• Chải răng đúng cách: Nên sử dụng bàn chải lông mềm hoặc bàn chải chuyên dụng cho người niềng răng, đánh răng nhẹ nhàng theo chiều thẳng đứng.
• Kết hợp sử dụng dụng cụ làm vệ sinh răng: Sử dụng thêm chỉ nha khoa, bàn chải kẽ và nước súc miệng để loại bỏ tối đa mảng bám và vi khuẩn trong kẽ răng.
• Ăn uống khoa học: Hạn chế ăn uống những loại thực phẩm có nhiều đường, nhằm ngăn ngừa bệnh lý sâu răng có thể gây tụt nướu khi niềng.
• Lấy cao răng định kỳ: Nên tiến hành lấy cao răng định kỳ 6 tháng/lần đề hạn chế những nguy cơ mắc bệnh lý răng miệng gây ra tụt lợi.
• Điều trị triệt để các bệnh răng miệng: Trước khi niềng cần điều trị dứt điểm các vấn đề răng miệng như sâu răng, viêm lợi, viêm nha chu,…
• Lựa chọn nha khoa uy tín: Lựa chọn địa chỉ niềng răng uy tín, bác sĩ có chuyên môn, giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại để ngăn ngừa những nguy cơ niềng răng sai cách dẫn đến tụt lợi.

Tụt lợi khi niềng răng là tình trạng có thể xảy ra nếu không chăm sóc răng đúng cách hoặc niềng sai kỹ thuật, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và khắc phục hiệu quả. Nhận biết sớm các dấu hiệu tụt nướu, chăm sóc răng miệng khoa học, kết hợp thăm khám định kỳ và thực hiện niềng tại cơ sở uy tín sẽ giúp bạn duy trì nướu khỏe mạnh và hàm răng khỏe mạnh trong suốt quá trình chỉnh nha.